خرطوم فیل

خرطوم فیل

سحابی خرطوم فیل در بالا و دوردست های صورت فلکی قیفاووس (کیکاووس)، همچون تصویری از یک «داستان های پیدایش»* کهکشانی، در میان سحابی نشری و خوشه ی ستاره ای جوانِ مجموعه ی IC 1396  پیچ و تاب خورده است. البته درازی این خرطوم فیل کیهانی بیش از 20 سال نوری است.

این تصویر ترکیبی، به کمک فیلترهای باریک باند ثبت شده که نورهای گسیلیده از اتم های یونیده ی هیدروژن، سولفور و اکسیژنِ موجود در منطقه را منتقل می کنند. تصویر به دست آمده، پشته های به عقب جاروب شده ی درخشانی را نشان میدهد که در آنها حباب های گاز و غبار سرد میان ستاره ای دیده می شود. این ابرهای تاریک و پیچک شکل، مواد اولیه و خام مناسب برای تشکیل ستاره را در بر دارند و اجرام پیش ستاره ای را در دل ابرهای تیره ی خود پنهان کرده اند.

مجموعه ی نسبتن کم نور IC 1396 در حدود 3,000 سال نوری از ما فاصله داشته و بخش گسترده ای از آسمان، نزدیک به 5 درجه را می پوشاند. این تصویر تماشاییِ نمای نزدیک، میدانی به پهنای 2 درجه را در بر گرفته، چیزی در اندازه ی 4 قرص کامل ماه.

* داستان های پیدایش:

یا "مجموعه موجودات"، مجموعه داستان های کودکانه، اثر رودیارد کیپلینگ، نویسنده ی بریتانیایی

شهر شب

شهر شب

صورت های فلکی از نور در این نمای شب گسترده شده اند، ولی این صورت ها متعلق به آسمانِ کره ی زمین نیستند بلکه نمای از بالای ساحل شمالی خلیج مکزیک در آمریکاست آنگونه که ساکنان ایستگاه فضایی بین المللی به هنگام عبور از فراز این بخش از زمین در 29 اکتبر می دیدند.

یک فضاپیمای سایوز روسی در پیش زمینه ی تصویر پهلو گرفته است. پشت پنل های بلند خورشیدی آن، چیزی در حدود 360 کیلومتر پایین تر، نور چراغ های نیواورلئان را می توان تشخیص داد. در امتداد ساحل شرقی و نزدیک به بالای تصویر، موبیل در آلاباما را می بینیم در حالی که روشنایی هوستون در غرب، نزدیک به پایین دیده می شود. شمال (سمت چپ) نیواورلئان، خطی از نور مشاهده می شود که بزرگراه 155 مرکزی ایالات متحده است و جکسون در می سی سی پی را به ممفیس در تنسی می پیوندد.

البته این نورها نشان دهنده ی مراکز جمعیتی است ولی امروزه دیگر همه ی انسان ها روی کره ی زمین زندگی نمی کنند. دوم نوامبر امسال، یک دهه از حضور پیوسته ی انسان در فضا و درون ایستگاه فضایی بین المللی گذشت.

پاره خطی در دل فضا

پاره خطی در دل فضا

این پاره خط در دل آسمان چیست؟

آنچه در این تصویر دیده می شود، یکی از نادرترین هم ترازی های شناخته شده در کیهان است، یک کهکشان که صفحه اش تقریبن درست از لبه دیده می شود. این تصویر که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده، جلوه ای زیبا و تماشاییست و نشان می دهد چقدر صفحه ی یک کهکشان می تواند باریک باشد. NGC 4452، یکی از اعضای خوشه ی کهکشانی همسایه یعنی خوشه ی سنبله است و آنقدر لاغر و باریک است که به سختی می توان نوع آن را تشخیص داد. عدم وجود رگه های غبارِ قابل دیدن در آن، ثابت می کند که یک کهکشان عدسی شکل با غبار کم است هر چند که اگر از بالا به آن نگاه کنیم، شاید ساختاری مارپیچی را ببینیم.

درازای این سر تا آن سر این پاره خط ستاره ای غیرعادی حدود 35,000 سال نوری است. نزدیک مرکز آن برآمدگی کوچکی ناشی از یک توده ستاره واقع شده. در پس زمینه ی تصویر نیز، صدها کهکشان دوردست دیده می شود.

کهکشان هایی که اینگونه لاغر و باریک "به نظر برسند"، اندک و نادرند؛ بیشتر به این دلیل که برای دیده شدن به این شکل، سیاره ی زمین باید تقریبن در (روی) صفحه ای قرار داشته باشد که قرص نازک کهکشان در آن واقع شده. برای نمونه، کهکشان راه شیری خودمان هم باریک به نظر می رسد (چون ما در صفحه اش قرار داریم). این تصویر نیز حلقه های کیوان را از دید فضاپیمای کاسینی نشان می دهد در حالی که این فضاپیما درست در صفحه ی حلقه ها قرار گرفته. در این حالت، حلقه ها دقیقن به شکل یک خط باریک دیده می شوند (اندازه ی بزرگ این تصویر):

واژه نامه:

line segment - Hubble Space Telescope - NGC 4452 - galaxy - Virgo Cluster - dust lane - lenticular galaxy - spiral structure - bulge - galactic disk - Milky Way Galaxy

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap101109.html

گلبرگ های کیهانی

گلبرگ های کیهانی

1,300 سال نوری آن سوتر از زمین و در میدان پربار ستاره ایِ صورت فلکی قیفاووس (کیکاووس)، ابرهای گاز و غبارِ میان ستاره ای همچون گلبرگ هایی کیهانی شکفته اند. این سحابی که غالبن به نام سحابی آیریس (Iris) شناخته می شود و با عنوان NGC 7023 نیز فهرست بندی شده، تنها سحابی در آسمان نیست که تصویر یک گل را در ذهن تداعی می کند. (سحابی گل کاغذی را ببینید)

این تصویر زیبای دیجیتالی، رنگ ها و تقارن سحابی آیریس را با جزئیاتی گیرا نشان می دهد. غبارهای  درون آن، یک ستاره ی داغ و جوان را در بر گرفته اند. سحابی بازتابیِ روشن تر، عمدتن به رنگ آبی دیده می شود که نشان ویژه ی ذرات غباریست که نور آن ستاره را باز می تابانند. رشته های گداخته ی ابر و غبار نیز در مرکز دیده می شوند که پرتوهای سرخ کمرنگی را می تابانند. این رشته ها در اثر تابش فرابنفش ستاره، برانگیخته شده اند و این پرتو ِنامرئیِ فرابنفش را به نورِ مرئیِ سرخ رنگ تبدیل کرده و به ما نشان می دهند. تصاویر فروسرخ همچنین نشان می دهد که این سحابی، ممکن است حاوی مولکول های پیچیده ی کربن به نام PAH باشد.

در این تصویر، بخش روشن آبی سحابی آیریس در حدود 6 سال نوری گستردگی دارد.

واژه نامه:

NGC 7023 - Iris Nebula - interstellar - Cepheus - reflection nebula - photoluminesence - ultraviolet - carbon molecule - PAH

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap101112.html